Αυτοβιογραφία....

Η επιθυμία μου είναι όχι να μιλήσω για τον εαυτό μου, αλλά να ιχνηλατήσω την εποχή, τον θόρυβο και το φύτρωμα του καιρού. Η μνήμη μου είναι εχθρική σε κάθε τι προσωπικό. Αν εξαρτώταν από μένα, θα έκανα μόνο γκριμάτσες με την ανάμνηση του παρελθόντος. Ποτέ μου δεν κατάλαβα τους Τολστόι και τους Αξάκοφ, όλους αυτούς τους εγγονούς Μπαγκρόφ, τους συνεπαρμένους με τα οικογενειακά αρχεία και τα επικά τους οικειακά απομνημονεύματα. Επαναλαβάνω: η μνήμη μου δεν είναι αγαπητική μα εχθρική, και εργάζεται όχι για να αναπαράγει το παρελθόν αλλά για να το απομακρύνει. Ένας raznochinets [1] δεν χρειάζεται μνήμη -- του αρκεί να μιλήσει για τα βιβλία που διάβασε, και η βιογραφία του τέλειωσε. Εκεί που για τις ευτυχισμένες γενιές το έπος μιλά με εξάμετρα και χρονικά, εγώ έχω μόνο το σημάδι της ρήξης, και ανάμεσα σε μένα και την εποχή απλώνεται ένα χαντάκι, μια τάφρος, γεμάτη από θορυβώδη χρόνο, στο μέρος όπου θα πρεπε να βρίσκονται η οικογένεια κι οι αναμνήσεις της οικογένειας.  Τι ήθελε να πει η οικογένειά μου; Δεν ξέρω. Γεννήθηκε με τη γλώσσα δεμένη -- αλλά παρ' όλα αυτά υπήρχε κάτι που θα μπορούσε να είχε πει. Πάνω απ' το κεφάλι μου και πάνω απ΄το κεφάλι πολλών συγχρόνων μου κρέμεται ένας εκ γενετής γλωσσοδέτης. Δεν μας έμαθαν να μιλάμε αλλά να συλλαβίζουμε -- μόνο ακούγοντας τον θόρυβο της εποχής καθώς φουσκώνει και καθώς ασπρίζει από τον αφρό στο δρόμο αποκτήσαμε γλώσσα.

Μια επανάσταση είναι η ίδια ζωή και θάνατος και έτσι δεν αντέχει τη βαρετή φλυαρία περί ζωής και θανάτου παρουσία της. Το λαρύγγι της έχει ξεραθεί απ' τη δίψα, αλλά δεν θα δεχόταν ούτε στάλα από ξένα χέρια. Η φύση --η επανάσταση-- είναι μια αιώνια δίψα, ένα φλόγισμα (ίσως ζηλεύει τις εποχές εκείνες όπου η δίψα έσβηνε με ήσυχο και οικείο τρόπο μεταβαίνοντας απλώς στον τόπο όπου ξεδίψαγαν τα πρόβατα. Αυτή η αγωνιώδης προαίσθηση είναι χαρακτηριστική της επανάστασης· αυτός ο τρόμος απέναντι στο ενδεχόμενο να πάρεις οτιδήποτε από τα χέρια άλλων. Δεν τολμά, φοβάται να πλησιάσει τις πηγές της ύπαρξης).

Αλλά τι έκαναν ποτέ αυτές "οι πηγές της ύπαρξης" για την επανάσταση; Πολύ αδιάφορη ήταν η ροή των καλοσχηματισμένων τους κυμάτων! Έρρεαν για τον εαυτό τους μόνο, για τον εαυτό τους ενωνόντουσαν για να σχηματίσουν ρεύματα, για τον εαυτό τους κόχλαζαν και αναπηδούσαν! ("Για μένα, για μένα, για μένα", λέει η επανάσταση. "Μόνη σου, μόνη σου, μόνη σου", απαντά ο κόσμος).

Osip Mandelstam, "Kommisarzhevskaya", στο  The Noise of Time: Selected Prose.

[1] raznočinec: Διανοούμενος που δεν σχετίζεται με καμμία από τις κύριες κοινωνικές τάξεις, δηλαδή την αριστοκρατία, τους κληρικούς, τους εμπόρους, κλπ.

 

Από το Radical Desire